Бош сахифа » 2013 » Февраль » 9 » Навоий навомиди ё санъатга қарши?
23:10
Навоий навомиди ё санъатга қарши?
Мазкур танқидий мақола почтамизга Акбар Фатхуллаев тарафидан қай тарзда юборилган бўлса, шу тарзда қўяман. ЛЕКИН! Муаллиф фикрига тўла қўшила олмайман. 
Менимча умумий тарзда эмас, баъзилар хақида айтиш мумкин бўлган жуда қўпол тушунчалар олға сурилган.
Мақоланинг мохиятида анчагина хақиқатлар мавжудлигини инобатга олган холдагина, сизларга тақдим этаман.
Ўзингиз бахо берарсиз.

·Диққат! Хонандалар ўқимасин!

Чунки бу уларнинг кайфиятини туширади!

 

АЛИШЕР НАВОИЙ ВА... ШОУ-БИЗНЕС

 

Ушбу сарлавҳа шунчаки қўйилган деб ўйламанг. Яхшиси, "сенсацион мақола”ни охиригача ўқиб чиқинг! Ўшанда Навоий бобомизга таҳсин ўқиб, беихтиёр қарсак чалиб юборсангиз ажаб эмас!..

 

Яқинда бир гап тарқалди. "Жонли овознинг душмани” ва "фонограмманинг ошноси” бўлган машҳур хонанда тўй хизматига борибди. Аммо у ерда дарвозадан ичкарига кирмай, тўй эгасидан хизмат пулини олдиндан беришни талаб қилиб туриб олибди. Жаҳли чиққан тўй эгаси унга ҳамма пулни тутқазибди-да, бироқ тўйхонага киритмай, дарвозанинг олдида қўшиқ айттирибди.

Бу лавҳа "сотка”ларда суратга олинган, дейишади. Ким билсин! Аммо гап ҳозир бунда эмас. Балки айрим хонандаларнинг ўта сурбетлашиб кетаётганида! Навоий бобомиз беш юз йил муқаддам айнан шу каби қўшиқчи ва шоу-бизнес корчалонларини назарда тутиб, қаттиқ танқид қилгандир балки?

 

·        Дарвоқе, 9 февраль Алишер Навоий туғилган кун

"ПАСТКАШ ВА ТИЛАНЧИЛАР”

Кўпчилик, Алишербек болалигида хушовоз булбулнинг сеҳрли навосига ошуфта бўлиб, ўзига Навоий тахаллусини танлаган деган ривоятни эшитган. Балки бу тўғридир, балки... хуллас, бу бошқа мавзу...

Навоий ва Бойқаролар давлат раҳбарлари даражасига етишгач, саройда мусиқа базмлари ташкил қилибгина қолмай, темурий шаҳзодаларнинг мусиқа борасидаги билимларини юксалтиришга ҳам эътибор қаратишган.

Шу каби Навоий ўзига тутинган ўғил сифатида асраб уйидан бошпана берган Шоҳқули ҳам ғижжакчи бўлгани маълум. Шунингдек, бошқа созандалар ҳам Алишербек хизматида бўлиб, нафақат Бойқаро саройидаги, балки Навоий ҳазратларининг уйларидаги базмларда ҳам мусиқа оқшоми ташкил қилардилар.

 Хондамир «Хулосат-ул ахбор» асарида ёзганидек, «Олийҳазрат амир Алишер мусиқа илмида ҳам шу қадар маҳорат ҳосил қилган эдиларки, агар муаллими соний Абу Наср Форобий ҳаёт бўлганларида унга шогирдлик сирғасини қулоғига тақиб оларди. Қонуну удда зўр таълим олган. Бинобарин, созанда аҳлининг кўпчилиги ҳамиша олийҳазратнинг мулозаматида бўладилар».

Хуллас, Навоий мусиқа илмидан хабардор, эътиборли шахс бўлган. Аммо, нима учун Навоий мусиқа аҳлини танқид қилган? Бу шоирнинг хонандаю, созандалар феълини яхши билганидан, мудом уларга диққат қаратиб юрганидан эди. Мана, Алишер Навоий ёзганларига эътибор беринг:

«Аммо хонанда ва созандаларнинг саёқлари, гарчи ғамни тарқатувчи, шодлик таратувчи бўлсалар ҳам, лекин ҳақиқатда пасткаш ва тиланчилардир. Бундай ашулачи ва чолғувчилар зорланиб ва ялинчоқлик билан пул топадилар. Агар буюрувчидан инъом-эҳсон бўлса, унинг хизматини бажарадилар. Суҳбатда ноз-неъмат тўкин бўлса, улар ҳар қандай амр-фармонни бажаришга тайёрдирлар. Агар базмда маишат кам бўлса, улар ноз-истиғно ва инжиқлик билан қилиқ кўрсатадилар. Ва агар ноз-неъмат деган нарса тамом йўқ бўлса, уларнинг кўнгли сендан узилди ҳисоб. Улар агарчи йил бўйи сенинг эҳсонингдан баҳраманд бўлган эсалар-да, ёнингдан танимай ўтиб кетаверадилар. Оз олсалар – ерга урадилар; кўп олсалар – қадрламайдилар. Уларнинг кўпчилиги ахлоқсиз; бадфеъл; қолганлари ҳам ўлгудай қайсар ва дағал сўзли бўладилар. Ҳаракатлари ҳаддан ташқари тутуриқсиз сўзларидек, гаплари эса бемаҳал қилган нозларидек, улар вафо деган фазилатдан бенасиб қолганлар, шунинг учун вафодорлар улар олдида қадрсиз ва хароб. Вафосиз муғанний – ҳаёсиз муттаҳам. Агар йиллар бўйи иззат-ҳурмат қилиб, унга едириб-ичирган бўлсанг ҳам бир гал уни қуруқ қўйсанг, сендан кечади, танимайди-қўяди. Булар эркак сувратидаги таннозлар ва башанг кийим кийган уйбузар ахлоқсизлардир. Улар қўшиқ айтиб ва соз чалиб, баъзиларни таловчи, йўлтўсарлардир. Ҳеч кимга бу фитна дуч келмагай, чунки овозидан нажот қуши учиб кетади, қуш қўнмоқчи бўлса, доим довул уради, бу билан ўша қушни узоқ муддатга ҳуркитиб юбориш мумкин...»

Хуллас, Навоий баъзи навокашларнинг феъл-атворини кузатиб юрганидан шундай хулосага келишга мажбур бўлган.

Умид Бекмуҳаммаднинг

"Навоийнинг армонлари” китобидан


Мақола муаллифи Акбар Фатхуллаев

Бўлим: Baxs| Tanqid | Janjal | Кўрилган: 7359 | Чоп этди: Sayyod

Нравится
Барча изохлар: 26
1 УСМОН   (09-Фев-2013 23:24) [Материал]
ТУППА ТУГРИ . ПОДПИСЫВАЮСЬ ПОД КАЖДЫМ СЛОВОМ

2 Shahzod_S   (09-Фев-2013 23:28) [Материал]
Билмадиму Навои жуда яхши одам булганига ишонмиман. Бизга уни яхши ишларини корсатишади. Лекин канча сирлар очилмай турибди. Хамма айб килади. Худодан бошка хаммада айб бор. Амир Темур яна бошка тарихи шахсларни айблари очик ойдин курсатилаган китобларда. Нахот хамма яхшилик килгани учун кам умр курган

22 Bakhtisher   (12-Фев-2013 19:03) [Материал]
Siz hozir O'ZBEK tilida gapirib yurganingiz uchun Navoiydan bir umr minnatdor bo'lishingiz lozim. To'g'ri Navoiyning kamchiliklari bordir, lekin uning qilgan, amalga oshirgan ishlarining oldida bu yo'q degandek gap. Uyat sizga!!!! Butun dunyo NAVOIY shaxsiga hurmat izhor qilib turgan paytda yozgan narsangizni ko'ring1

3 Sokin_Qalb   (09-Фев-2013 23:32) [Материал]
Balki haqiqatdanam shunaqadir???.
Balki Alisher Navoiy bunaqa fikr yozmagandir....
Hmma odamam bir xil bo'miydyu..
Lekin kasb insonga ta'sir qiladi...
Yaxshiyam artist do'stim yo'q.

4 guli   (10-Фев-2013 00:02) [Материал]
бу хак гап МИР АЛИШЕР НАВОИЙ хам биз курган кураётган вокеаларни биздан 500 йил олдин курган ким инкор эта олади канчалар купол болмасин хакикат

5 Agnes   (10-Фев-2013 00:30) [Материал]
hozirgi vrachlar ham shunday...

6 Нилу   (10-Фев-2013 00:52) [Материал]
Туй эгаси яхши ният б-н хонандамизни таклиф килса-ю, у кегандан пул талаб килса. Биринчи навбатда шу пулга яраша хизмат килиб куй, хизмат хаккингни окла. Хакикатдан уз вазифасини астойдил бажарганини курган туй эгаси  миннатдор булиб,хизмати учун рахмат айтиб, куш-куллаб топширарди уша пулни. Керак булса тун кийдириб жунатарди. Туйдан шундай обру б-н кайтган яхшими еки дарров пул сураб обрусидан айрилганими? Туй эгаси лекин боплапти, туппа-тугри килибди. Какой привет, такой ответь дейишади-ю... А.Навоий бобомиз хонандаларни шунча йиллар олдин таърифлаган булсалар хам хакикатни езган эканлар. Узи купчилиги фонограмма куйиб, огзини кимирлатиб туради-ю, яна дарров пул талаб килганига улайми? Бунда халкимизни хам айби бор.Фонограмма куйиб хизмат килсаям индамай, мактайвериб, патход килиб,уларни бурнини кутарворишди. Барча хонандалардан туйда факат жонли ижрода куйлашини талаб килиш керак. Айтган пулини беряптими буни талаб килишга хакки бор. Шунда айримларига инсоф кириб колармиди...

7 guli   (10-Фев-2013 01:49) [Материал]
Sayyod siz Ozodbek yoki Zulayho haqida gapirmadizmi yani osha mish mish deb

8 Farrux_77   (10-Фев-2013 02:28) [Материал]
"Агар йиллар бўйи иззат-ҳурмат қилиб, унга едириб-ичирган бўлсанг ҳам бир гал уни қуруқ қўйсанг, сендан кечади, танимайди-қўяди."
Toppa tog'ri !!!

9 sher1968   (10-Фев-2013 03:54) [Материал]
гуёки уша замонндамас, хозир яшаетгандек Алишер бобомиз...

10 Ziyokor   (10-Фев-2013 06:24) [Материал]
Ajoyib maqola. Muallif yaxshi. Umuman olganda Navoiy haq

11 Гулшен Усманли   (10-Фев-2013 10:10) [Материал]
Хазрат Навоийга Боховуддин пиримга сигингандек сигинаман, аммо кабрлари Хиротда обод эмас экан. Макбаралари бизнинг юртимизда булганда канчалар обод булган булар эди.

12 Max Mustermann   (10-Фев-2013 12:04) [Материал]
Аммо хонанда ва созандаларнинг саёқлари.... E'tibor bering, bu yerda hammasi deyilmayapti. Menimcha SAYOQlar deyilganda faqat to'yma-to'y yuruvchi, o'zi ijod qilmasdan birovlarning qo'shig'ini aytadigan otarchilar nazarda tutilgan... Kitobning to'liq matni o'qib ko'rilsagina biron narsa deyish mumkin... MUALLIFGA: Agar Navoiy shunday degan bo'lsa, bu narsa qaysi kitobda yozilgan?! Kim uni yozib qoldirgan? biron bir serial yoki kinoda ko'rib yozdingizmi deyman?

13 Dimaaaa   (10-Фев-2013 13:21) [Материал]
mundo o'ylab ko'rsu... to'ri gapirgan ekanla Navoi bobomiz

14 Charoska   (10-Фев-2013 17:42) [Материал]
Гулшен Усманли сиз сиз муслима эмасмисиз? Мусулмон киши факат АЛЛОХ га сигинади ширк келтириб бандасига эмас! тавба килинг. АЛЛОХ гунохингизни кечирсин...

15 Akrom   (10-Фев-2013 18:52) [Материал]
Men SAYYOD.UZnu kuzatib kelaman. Sh choqqacha biror maqolaga fikr bildirmaganman. Lekin aynan NAVOIY bilan bog'liq gap ketgan ekan, so'z yozishga ma'ulman deb his qildim. Chunki men navoiyshunos bo'lmoqchiman, shu sohada o'qiyapman.... Hazrat Navoiyni xato qilgan, o'zi ham yaxshi odam bo'lmagandir degan Shahzo_Sga tavba qilish maslahatini beraman. Avliyo odamlar haqida bunday deganlar Xudoning g'azabiga yo'liqadilar. Biz, shunchaki, Hazratni bilmaymiz! Bilmasdan turib ko'p maqtaymiz. Agar U zotni bilsak edi!!!! Sardor Komilov faqat QUR'ON o'qishni maslahat berman degandi bir so'zida. Sardorni ham bolaligidan itob jinnisi bo'lgani uchun hurmat qilaman, ehtimol, u kishi ham NAVOIYni o'qigandirlar... Balki yo'q, uzr, lekin Sardorda Navoiy yetishmaydi. Bu jumlamni to'g'ri va samimiy tushunib olarlar deb umid qilaman. Qisqasi, hammaga bir tavsiya: agar Navoiy haqida yaxshi ma'lumot olay, asasrlarini tushunish uchun kalit topay deganlr bo'lsa mana bu kitobni AKADEMNASHR nashriyotudan so'ranglar: O'ZBEK MUMTOZ ADABIYOTI TARIXI (NAVOIY DAVRI). Muallifi: Dilnavoz Yusupova, O'zMU dotsenti. (Diqqat: bu reklama emas!!!))) Bu hamma qiziquvchilar uchun tavsiya!!!

17 writer   (11-Фев-2013 03:42) [Материал]
Авлиё?))) Манимча Навоийга жуда хам берилиб кетибсиз ))) ўта даражада ))))

16 MiSs_DiLfUzA   (10-Фев-2013 19:48) [Материал]
если честно.. жудаям Тугри ёзилган экан !

18 Xongrek   (11-Фев-2013 03:59) [Материал]
Navoiy bobomiz yana juda kop buyuk ajdodlardi gaprib bobolarimiz deb faxrlanishni bilamiz lekin osha insonlarga yarasha avlod bolyabmizmi deb xech oylesizlarmi yoki quru maxtanishmi keregi yo biz falon falon insondi avlodimiz deyishni undan kora oshalarga mos farzand bolish. lekin Гулшен Усманли aytgande jaa siginsh keremas xatto payg'ambarga xam siginilmedi faqat Ollox siginiladi siz ularga siginguncha ularga mos avlod boldimmi deb oyleng ular butun uzbek xalqini manfaati uchun jon kuydurgan xozirgilarchu xammasi chonchedi oyledi xolos

19 Rose   (11-Фев-2013 11:27) [Материал]
ёзган булса ёзгандур, лекин Умид Бекмухаммад крутойлаштирворибди, Тошкенчасига ёзганми Тошкенлила тушунсин деб?! Навоий узимизани крутойладан буган эканми ааа?  wow

20 Akrom   (11-Фев-2013 12:28) [Материал]
Bu yerda Navoiyga berilish ham, unga sig'inish ham yo'q, agar ul zotni yaxshi bilsak, shubham yo'q, ota-onamizni yoki do'stimizni sevgandek sevib, yaxshi ko'rib qolamiz. Agar hayotdan to'ysangiz, dunyo ko'zingizga tor ko'rinsa ham, eng quvonchli kunlarda ham u zot bizg axiyonat qilmaydigan do'st bo'ladlar. Man u zotning "Hayratul abror"asaridan ikki bayt:
Har kishi xalq ichra gunahkorroq,
Afvu inoyatga sazovorroq.

Har necha ko'p bo'lsa gunohim mening,
Shukurki, bor Sendek Ilohim mening!
Bunday gapni hali biror ijodkor aytishga qodir bo'lmadi shu paytgacha! Navoiygacha ham, undan keyin ham!)))

21 Oriyat   (12-Фев-2013 13:52) [Материал]
Эх... Шу ёшга кирибманки Навоийни ўқийман. Навоийни қайси китобларида шундай сўзлар битилган экан.Умид Бекмуҳаммад қайси китобларидан олган экан бу сўзларни қойил қолиб ўтирибман. Агар хақиқатдан шунақа бўлса бу Навоийшунослар учун янгиликку... Факт келтиринг қайси китоб??? мен учун қизиқ бу

23 Akrom   (12-Фев-2013 23:27) [Материал]
Umid Bekmuhammad bu so'zalrni MAHBUB UL-QULUBdan olgan. Ikkinchi fasldan. Asarning birinchi fasli podshoh, uning amaldorlari, din peshvolari haqida, ikkinchi fasli xalq ichidagi turli kasb egalari: hunarmand, dehqon.. sozandalar va o'nlab kasb egalari haqida, uchunchi fasl esa turli fazilatlar: tavba, saxovat, sabr va boshqalar haqida. Tanlangan asarlarning 14-tomida bu asar berilgan/ 2000 yill FAn nashriyoti chop etgan.

24 Akrom   (12-Фев-2013 23:32) [Материал]
Ha, keyin bu gap navoiyshunoslik uchun yangilik emas. Buni biladilar, ammo xalqqa yetkazamaganlar... Navoiyning hali xalqqa yetkazilmagan,
ma'lum qilinmagan dahshat gaplari bor!!! Bunga SSSR to'siq bo'lgan,
istiqlol davrida endi-endi o'rganilyapti, chunki ko'p olimlar
ko'chirishgan eski gaplarni, shunga bexabar qolaverganmiz.Navoiy haqida
inetrnetda bir maqola chiqqan tanishib ko'ring: ****************

25 lionmaster   (13-Фев-2013 09:50) [Материал]
Кушикчиларни хаммасига тугри бахо бериладиган булса Навоий бобомиз хаклар чунки,хамма кушикчиларни санъатда танилиши элни хурматига кириши нима учун килинади хаммаси пул топиш ,трикчилик килиш учун агар халкни ичида канчалик купрок таниладиган булса туйларда нархи шунчалик ошади бундан куриниб турибдики нархи ошган халкни оддий инсонидан узини юкорирок куйган кушикчилар худди Навоий айтган хамма ноинсоний одатларга карам блиб колади.

26 Shuhratjon   (13-Фев-2013 23:39) [Материал]
Navoiy bobomiz hozirgi kunni,oldindan ko'ra bilganlar.Uta ma'noli va ayni vaqtda chin haqiqatni yozib ketgan  ekanlar.Qo'shiqchilari ham bir gur,raqqosalari ham bir gur.Gadoy.Tuylarda hammalari ham asl basharalarini mana men deb kursatishadi.

dth="100%" cellspacing="1" cellpadding="2" class="commTable">
Исмингиз *:
Email(шартмас):
Код *:

Диққат: Ёзиб қолдирилган изох дарров сайтга чиқмайди. Хар бир изох узоғи билан 24 соат ичида текширувдан ўтади. Мабодо бу вақт ўтгач хам сайтда изохингиз чиқмаган бўлса унда чиқарилмаганлик сабаблари қўйидагича бўлиши мумкин: 

Сайтимизда сўкиниш, хақорот, камситиш, мазах қилиш, салбий ва диний тарғибот, махалийчилик, миллатчилик, реклама ва қадр қимматни ерга ургувчи АЛОМАТЛАРИ БОР изохлар сайтга чиқмасданоқ ЎЧИРИЛАДИ!

Шунингдек миш-миш бўлиб кетишига сабабчи бўлгувчи тасдиқланмаган маълумотлар, тасдиқланмаган гап-сўзлар хам изохлардан ўчирилиши мумкин!

-Қолдирилаётган изох ўша мақоладан ташқаридаги мавзуда бўлса хам ўчирилиши мумкин. 

(батафсил манбаа)

Изохлар модератори NOZI, Шахло Қодирова ва Бекзод

YUQORIGA!